Oranjerivierafrikaans, ʼn Argeologiese Genealogie. Deel II. 1917-1979

Abstract

Dié tweede deel van ʼn vierdelige artikelreeks ondersoek die geskiedenis van die sosiolinguistiek relatief tot Oranjerivierafrikaans, een van die drie hoofdialekkontinuums van Afrikaans, van die periode 1917 tot 1979. Begrond in die linguistiese geskiedskrywing in die breë, en Michel Foucault se argeologiese en genealogiese oriënterings in die besonder, skets die artikeldeel hoe die intellektuele geskiedenis van Oranjerivierafrikaans in die tydsgees van die diskoers van ras- en taalverbastering van 1917-1939, en die tydsgees van die taalatlas van 1940-1979, daar uitgesien het. Hierdie periode sien die vestiging van Afrikaanstalige taalkunde. Die optekenings van ondere andere Gideon von Wielligh, Stephanus Boshoff, John Rademeyer, Abel Coetzee, en Stephanus Louw word bespreek. Hierdeur daag die artikelreeks vier sentrale veronderstellings oor die taalvorm uit, naamlik dat daar ʼn gebrek aan bronne oor die taalvorm is, dat dit redelik “onsigbaar” is, dat dit as ʼn Swart Afrikaanse taalvorm getipeer kan word, en dat Kaapse Afrikaans, eerder as Oranjerivierafrikaans, as die “oudste” vorm van Afrikaans beskou moet word. ______________________________________________________________________________________________________________________ This second part of a four-part article series investigates the history of sociolinguistics relative to Orange River Afrikaans, one of Afrikaans’s three main dialect continuas, from the period 1917 to 1979. Grounded in linguistic historiography broadly construed, and Michel Foucault’s archaeological and genealogical orientations specifically, this part of the article sketches how the intellectual history of Orange River Afrikaans in the period 1917-1979 can be divided into two Zeitgeists – the time of the discourse of racial and linguistic bastardization of 1917-1939, and the time of the linguistic atlas of 1940-1979. This constitutes the period of the establishment of Afrikaans-language scholarship. The writings of Gideon von Wielligh, Stephanus Boshoff, John Rademeyer, Abel Coetze, and Stephanus Louw are discussed. Through this, the article series challenges four central and dominant presuppositions on Orange River Afrikaans, namely that there are limited sources available relative to it, that it constitutes an “invisible” language form, that it can be typified as an expression of Black Afrikaans, and that Kaaps (Cape Afrikaans), rather than Orange River Afrikaans, should be regarded as the “oldest” form of Afrikaans.